Vooraleer we dieper ingaan op het in kaart brengen van competenties en vaardigheden, hebben we aandacht voor de inhoudelijke betekenis van die termen. In eerste instantie gaan we dieper in op de term 'talent' en hoe die zich verhoudt ten opzichte van vaardigheden en competenties. Vervolgen staan we stil bij de 'vaardigheden' en hoe onze eigen vaardigheden kunnen blijven ontwikkelen. Tenslotte nemen we de term 'competenties' onder de loep. Daarnaast wordt nagegaan in welke mate die termen ons leer- en werkvermogen beïnvloeden.

Talent

Talent kan verwijzen naar begaafdheid, een aangeboren aanleg. Mensen worden geboren met een aantal talenten. Soms zijn die talenten latent aanwezig, wat betekent dat het talent er is, maar dat we ons er niet bewust van zijn. Het kost relatief weinig moeite om dit talent alsnog te ontwikkelen. Een efficiënte manier om dit te doen, is het volgen van een opleiding.

In het klimaat van de huidige arbeidsmarkt wordt op talent ingezet door leertrajecten voorafgaand aan, of in het begin van de loopbaan aan te bieden. Verschillende vormen van werkplekleren plaatsen het ontwikkelen van persoonlijke talenten op de werkvloer tot hun kern. Maar ook tijdens een loopbaan verdienen persoonlijke talenten de nodige aandacht en ruimte tot ontwikkeling. De intrinsieke waarde van persoonlijke ontwikkeling kan niet los worden gezien van de ontwikkeling van de onderneming in zijn geheel. Het algemene kader is een leercultuur op bedrijfsniveau waarbij aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en – vorming de basis vormt.

Vaardigheden

Dat talent speelt in rol in de ontwikkeling van onze vaardigheden. De mate van kennis en ervaring die we opdoen tijdens het werk of daarbuiten beïnvloedt in hoeverre we vaardigheden kunnen aanleren en toepassen. Dat vermogen hangt onder meer af van het aanwezige talent. Vaardigheden die niet of gedeeltelijk door talent worden gedragen, zijn moeilijk aan te leren.

Er bestaat een methode om uw eigen kerntalenten in kaart te brengen. Op de website van www.kenjekerntalenten.be vindt u meer informatie.

• Die kerntalentenanalyse kunt u laten uitvoeren tijdens een loopbaanbegeleiding gesubsidieerd door de overheid. De voorwaarde is wel dat u begeleiding krijgt bij een erkend centrum. Een erkende kerntalentenanalist kan u hier vinden.

Competenties

Verschillende vaardigheden die nodig zijn, bijvoorbeeld om een bepaalde taak uit te voeren, noemen we een competentie. Een ander voorbeeld van een competentie is ‘organisatorisch en planmatig werken’. Dankzij onze vergaarde kennis en vaardigheden, ontwikkelen we steeds meer inzichten die ons in staat stellen om niet enkel de taken uit te voeren, maar ook om onze taken steeds beter te organiseren. De beoordeling van de situaties waarin wij de taken uitvoeren en misschien ook de uitvoering zelf wordt efficiënter en/of innovatiever.

Om een competentie te verwerven, zijn diverse vaardigheden nodig. We zetten enkele technische basisbegrippen op een rij:

1. Kennis: ik kan het opnoemen. Er ligt een hamer op de tafel, ik herken de tool. Ik ken de naam van die tool.
2. Begrip: ik weet waarvoor het dient. Ik weet niet enkel de naam maar ik weet dat het dient om de nagels te timmeren.
3. Toepassing: ik kan het ook gebruiken. Ik weet waarvoor het dient en ik kan ook een nagel met behulp van een hamer inkloppen.
4. Analyse: als ik de informatie krijg, zal ik me erin verdiepen en kunnen vertellen wat ik gezien/begrepen heb. Indien ik een speciale hamer krijg, kan ik de instructies voor het gebruik van die hamer lezen en de aanwijzingen toepassen.
5. Reflectie: ik zal conclusies kunnen trekken. Ik kan beoordelen of de nagel correct ingeklopt is en als dit niet in het geval is, weet ik wat ik moet doen om de fouten de volgende keer te voorkomen.

Werk- en leervermogen

Mensen die hun aangeboren talenten niet kunnen aanwenden tijdens de uitvoering van hun job, hebben doorgaans minder plezier in hun job en een lager werkvermogen. Daardoor werken ze minder efficiënt en neemt de kans op een burn-out toe. Zet daarom niet zomaar in op de ontwikkeling van vaardigheden. Ga hierbij doordacht te werk door gebruik te maken van de kennismatrix en krijg zicht op wie uitblinkt in welke vaardigheden.
De tijd van ’de juiste man voor de job’ is ondertussen en sterk verouderd principe geworden. In tijden van vergrijzing en schaarste op de arbeidsmarkt hanteren de meest innovatieve werkgevers eerder het ’de juiste job voor de man’-principe.
Een ander voordeel, is dat u zicht krijgt op het leervermogen!